Thận trọng hỗ trợ cây giống cho người dân

Chúng tôi trở lại vườn cây ăn quả nhà chị Cà Thị Nghĩa, bản Huổi Hỏm, xã Ẳng Tở (huyện Mường Ảng) sau hơn 1 năm kể từ khi vườn bưởi của gia đình chị được phát hiện không đúng giống bưởi da xanh như đăng ký. Đến nay, những cây bưởi ghép lại đang sinh trưởng phát triển tốt; số cây không phải ghép lại đã cho quả năm thứ 2, chất lượng quả được đánh giá tốt.

Chị Cà Thị Nghĩa chia sẻ: Năm 2017, gia đình được hỗ trợ 100 cây bưởi da xanh, 100 cây xoài Đài Loan và 300 cây cam Vinh. Gia đình đã tuân thủ đúng kỹ thuật, quy trình chăm sóc của cán bộ khuyến nông. Tuy nhiên, đến năm 2020, khi cho lứa quả bói thì phát hiện không đúng giống bưởi da xanh. Gia đình đã được cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện hỗ trợ ghép lại 95 cây; trong đó, 45 cây không đúng chủng loại, còn lại là những cây phát triển chậm. Đồng thời, Trung tâm hỗ trợ gia đình 2,5 triệu đồng tiền phân bón, thuốc trừ sâu/năm (hỗ trợ trong vòng 3 năm). Hiện còn lại 3 cây trồng từ năm 2017, cây sinh trưởng phát triển tốt, cho quả sai, chất lượng quả tốt. Như năm nay, vừa làm quà biếu, vừa để lại ăn mà tôi vẫn bán được hơn 2 triệu đồng tiền bưởi. Với giá bán 25 nghìn đồng/quả tính trung bình cũng được hơn 1 triệu đồng/cây bưởi. Nếu còn đủ 100 cây bưởi (không phải ghép lại), trung bình mỗi năm gia đình sẽ thu nhập trên 50 triệu đồng. Như vườn cam đúng chủng loại, năm ngoái gia đình tôi bán được 2 tấn quả, thu về 30 triệu đồng; năm nay cũng thu hoạch được hơn 3 tấn, cho thu nhập gần 50 triệu đồng.

Tương tự gia đình chị Nghĩa, năm 2022 trên địa bàn thị trấn Mường Ảng có 3 hộ gia đình phát hiện được cấp cây giống không đúng loại bưởi da xanh. Gia đình ông Phạm Quyết Tiến, tổ dân phố 4, trồng 300 cây bưởi da xanh, có 150 cây không đúng giống; hộ gia đình ông Nguyễn Văn Hùng, tổ dân phố 7, trồng 150 cây bưởi da xanh, có 15 cây không đúng chủng loại; gia đình bà Trần Thị Ngát, tổ dân phố 4, trồng 200 cây bưởi da xanh, có 20 cây không đúng chủng loại.

Việc để xảy ra tình trạng cấp cây giống không đúng chủng loại cho người dân trồng sau 2 - 3 năm mới phát hiện, lỗi trước tiên thuộc về các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc kiểm tra thẩm định nguồn gốc cây giống chưa được chặt chẽ. Mà ở đây, đại diện chủ đầu tư là Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện. Việc cung cấp cây giống không đúng loại dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, không chỉ thiệt hại lớn về kinh tế vì thời gian chăm sóc dài ngày (bắt đầu từ năm thứ 3 cây mới cho quả bói) mà còn giảm lòng tin của dân đối với các chương trình, dự án do Nhà nước đầu tư.

Ông Hoàng Mạnh Hùng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mường Ảng cho biết: Qua theo dõi, kiểm tra, hướng dẫn người dân trong quá trình thực hiện các dự án cây ăn quả, đơn vị đã phát hiện ra một số hộ gia đình trồng phải cây giống không đúng với giống cây bưởi da xanh. Ngay sau đó, đơn vị đã trực tiếp xuống xin lỗi bà con và phối hợp với Công ty Cổ phần Giống rau hoa quả Trung ương (đơn vị cung ứng cây giống) khắc phục hậu quả. Đến nay, toàn bộ cây không đúng chủng loại đã được đơn vị ghép lại cho người dân; hiện cây, mắt ghép sinh trưởng phát triển tốt. Đồng thời, Trung tâm hỗ trợ tiền phân bón, thuốc bảo vệ thực vật các hộ dân, cụ thể gia đình ông Phạm Quyết Tiến được hỗ trợ 60 triệu đồng...

Thời gian tới, để khắc phục tình trạng trên Trung tâm sẽ tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát trong việc cung ứng cây giống; lựa chọn kỹ các đơn vị cung ứng cây giống đảm bảo nguồn lực, chất lượng; thực hiện kiểm tra kỹ các vườn cây giống đầu dòng... Nhằm cung cấp cho người dân cây giống đúng chủng loại, đảm bảo chất lượng.

Bên cạnh một số ít cây giống không đúng chủng loại, phải ghép lại đa phần các chương trình dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn đều mang lại hiệu quả kinh tế, tự tạo việc làm cho người dân. Từ năm 2018 đến nay trên địa bàn huyện đã trồng được gần 200ha xoài, bưởi da xanh (trong đó,104ha bưởi da xanh). Qua kiểm tra, rà soát của các cơ quan chuyên môn đối với các chuỗi cây ăn quả như: Bưởi da xanh, xoài Đài Loan, cơ bản phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng trên địa bàn huyện. Một số diện tích bưởi trồng từ năm 2018 đã bắt đầu cho quả. Năm 2021 diện tích cho thu hoạch 4,5ha, sản lượng đạt 217,5 tấn; năm 2022 diện tích cho thu hoạch là 70,5ha sản lượng quả ước đạt 352,5 tấn.

Hiện nay, toàn huyện Mường Ảng có 399ha cây ăn quả (cam, bưởi, xoài...), trong đó 17,7ha trồng mới năm 2022. Thời gian qua, UBND huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn hướng dẫn nhân dân chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây ăn quả, nhất là đối với những diện tích đang trong thời kỳ kiến thiết cơ bản. Tăng cường chỉ đạo các chủ đầu tư đối với các dự án liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm, thực hiện nghiêm các nội dung theo hợp đồng giữa đơn vị chủ trì dự án và chủ đầu tư, đặc biệt là công tác chuyển giao kỹ thuật, chăm sóc, tỉa cành tạo tán, phòng trừ sâu bệnh, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, xây dựng thương hiệu, liên kết tiêu thụ.